Ingawa lugha nyingi huleta tofauti kati ya 'mwalimu' na 'profesa', kuna maneno mengi zaidi ya Kifaransa kwa mwalimu kuliko yale ya Kiingereza. Neno la kawaida kwa mwalimu katika Kifaransa ni professeur, ambalo halitafsiri moja kwa moja kwa 'profesa' kwa Kiingereza. Kwa Kifaransa, profesa anaweza kufundisha katika shule ya msingi au chuo kikuu. Aidha, neno zima ni nadra kutumika katika ukamilifu wake; neno la kawaida ni prof.
Maneno Kadhaa ya Kifaransa kwa Mwalimu
Neno linalotumika sana kwa mwalimu ni prof, lakini kuna mengine kadhaa:
- Taasisi/Taasisi
- Maître/Maîtresse
- Enseignant/Enseignante
Kila moja ya maneno haya yana maana fulani, na kanuni za kutumia kila moja si nyeusi na nyeupe kama zilivyo katika Kiingereza. Kwa Kiingereza, profesa anafundisha katika chuo kikuu, na mwalimu anafundisha shuleni. Katika Kifaransa, maneno ya mwalimu huchaguliwa zaidi nje ya muktadha na kiasi cha heshima ambacho mtu anacho kwa mwalimu badala ya mahali ambapo mwalimu anafundisha kimwili.
Taasisi/Taasisi
Neno hili lilitumiwa kimapokeo shuleni kwa watoto wa kila rika. Mwalimu wa mwanzo anaweza kuitwa hivyo, kwa kuwa jina hilo linamaanisha kwamba mwalimu anafanya kazi ya kufundisha wanafunzi wa umri fulani. Kinyume chake, neno maître linamaanisha kwamba mtu anayefundisha somo ni bwana wa somo.
Maître/Maîtresse
Neno hili lilitumika zaidi zamani kuliko linavyotumika leo; hata hivyo, neno bado ni chaguo nzuri ikiwa unataka kuelezea walimu fulani. Muktadha mmoja ambamo neno hili bado linatumiwa mara kwa mara ni lile la kurejelea bwana anayezeeka katika somo. Kwa mfano, ikiwa unajifunza usanii mzuri, kama vile kuchonga mbao, somo hilo ni jambo linaloweza kufundishwa vyema zaidi na mtu ambaye amezoea maisha yake yote kufanya kazi hiyo. Ingawa mwalimu mdogo anaweza kujua 'kanuni' zote za ufundi, watu wengi wanaoanza kujifunza sanaa hiyo nzuri watapendelea fundi mwenye uzoefu. Kwa mwalimu huyu, neno maître linafaa.
Muktadha mwingine, tofauti kabisa, ambapo neno hili hutumiwa mara kwa mara ni shule ya msingi. Walimu wanaofundisha watoto wadogo sana wakati mwingine huwauliza au kuwafundisha wanafunzi wao kumwita mwalimu wao maître wanapozungumza na mwalimu au wanapomwita mwalimu. Unaweza kuona neno hili katika muktadha katika filamu maarufu ya hali ya juuEtre et avoir, inayosimulia mwalimu wa shule ya mashambani ambaye ndiye pekee anayesimamia wanafunzi wake ingawa wana umri na akili.
Kumbuka kuwa katika baadhi ya maeneo neno maîtresse huchukuliwa kuwa la ngono bila lazima. Kama vile mademoiselle imeondolewa zaidi kutoka kwa matumizi, maîtresse haifai katika baadhi ya maeneo.
Enseignant/Enseignante
Kando ya neno professeur, maneno haya mawili ya Kifaransa (ya kiume na ya kike) ya 'mwalimu' ni chaguo bora bila kujali muktadha na jinsia ya mwalimu. Kutoka kwa kitenzi cha Kifaransa enseigner (kufundisha), maneno haya kwa mwalimu hayana upande wowote katika maana, kumaanisha kwamba hayana kidokezo cha ama chanya (ya heshima) au hasi (shule-marmy). Maadamu unakumbuka kufanya nomino hii ikubaliane na jinsia ya mwalimu unayemzungumzia, neno hili kwa hakika halina ujinga.
Profesa
Neno hili la mwalimu pia halina upande wowote katika maana ya neno, na linatumika sana miongoni mwa walimu na wanafunzi. Tofauti na tofauti ya maître/maîtresse ambayo tayari ilikuwepo katika historia yote ya Kifaransa, neno profesa mara zote lilikuwa la kiume kihistoria katika Kifaransa. Katika miongo ya hivi karibuni, neno hili limechukua makala ya kike kurejelea mwalimu wa kike; kwa mfano, mtu anaweza kumwelezea mwalimu wao wa kike wa hisabati kama: ma professeur de mathématiques.
Ufafanuzi zaidi wa neno hili kwa mwalimu ni kwamba neno mara nyingi hufupishwa kuwa prof katika miktadha ya mazungumzo. Kumbuka kuwa tofauti ya wanaume/wanawake inasalia: mon prof d'anglais et ma prof de mathématiques.
Iwapo unatumia maneno haya kwa mwalimu kurejelea mwalimu wako wa Kifaransa au kocha wako wa uimbaji, jaribu kuchagua neno linalofaa zaidi kwa muktadha ambapo mtu huyu ni mwalimu wako. Ukiwa na mashaka, nenda na professeur au enseignant(e), kwa kuwa wawili hawa hawawezi kubadilika kwa muktadha na hali.
