Unapowasha mshumaa, nta huyeyuka polepole na kuonekana kutoweka. Unaweza kujiuliza nini kinatokea kwa nta ya mshumaa mshumaa unapowaka.
Jinsi Mshumaa Unavyochoma Nta
Unapowasha mshumaa, hubadilisha hali halisi ya nta kutoka kigumu hadi kioevu hadi gesi. Msingi wa kuwashwa kwa mshumaa hufanyika kama ifuatavyo.
Mwali Hutengeneza Joto
Nta ya mshumaa huanza kama kigumu. Kuwasha utambi wa mshumaa huanzisha mabadiliko ya kimwili kwa nta ya mshumaa. Unapowasha utambi, mwali huo hutoa joto.
Joto Huyeyusha Nta
Moto kutoka kwa mwali unapoendelea, huanza kuyeyusha nta inayozunguka mwali. Katika suala la kemia, kuyeyuka kwa nta ni mabadiliko ya kimwili ambayo hugeuka kuwa kigumu hadi kioevu. Kadiri joto linavyoendelea na kuyeyuka zaidi nta, nta ya kioevu iliyokusanywa karibu na utambi huongezeka polepole kwa sauti na kutoa wingi wa mafuta (uwezo wa joto). Kwa maneno mengine, huunda vitu vyenye moto zaidi, ambavyo huyeyusha zaidi nta.
Nta Iliyoyeyuka Huwasha Moto
Nta iliyoyeyuka, sasa katika umbo la kimiminika, hutolewa kupitia utambi. Hii huchochea mwali ili uendelee kuwaka kwa kasi, ambayo hutoa joto zaidi kuyeyusha nta zaidi. Nta iliyoyeyuka pia ni ya moto, ambayo husababisha nta zaidi kuyeyuka. Kadiri nta gumu inavyozidi kuyeyuka na kugeuka kuwa nta ya umajimaji, utambi huo hujaa kabisa na ufyonzaji wa nta ya kioevu. Hii hutengeneza mzunguko unaoendelea wa joto, nta iliyoyeyuka, na ufyonzaji wa nta ya kioevu kupitia utambi ili kuwasha moto.
Mchakato huu unaitwa kitendo cha kapilari, au, "Msogeo wa kioevu kwenye uso wa kigumu unaosababishwa na mvuto wa molekuli za kioevu kwenye molekuli za kigumu." Hii ina maana joto hutikisa molekuli huku mwali ukivutia umajimaji ili kufyonzwa na utambi.
Mwako wa Mshumaa Huyeyusha Nta
Nta ikiwa katika hali yake ya umajimaji ikichochea mwali, joto hupanda na mabadiliko mengine ya kimwili hutokea kwani joto kutoka kwa mwali na nta iliyoyeyuka huleta kiasi kidogo cha nta kwenye kiwango cha kuchemka. Wakati ina chemsha, mabadiliko mengine ya kimwili hufanyika - vaporization. Wakati hii inatokea, wax hutoka kwenye hali ngumu hadi hali ya gesi. Gesi hiyo yenye joto huanza kuvunjika na kuwa hidrojeni na kaboni.
Mbali na hidrojeni na kaboni zinazozalishwa, mchakato wa kuwaka kwa mshumaa huunda maji. Wakati hewa inayozunguka mshumaa inapokanzwa, huweka mchakato wa uvukizi wa chembe za maji iliyotolewa wakati wa kuyeyuka kwa nta ya mishumaa. Utaratibu huu hufanya hewa inayozunguka mwali kuwa kavu sana kwani unyevu kutoka kwa mshumaa huyeyuka.
Matokeo ya mabadiliko haya katika hali ya kimwili ya nta (yanayosababishwa na joto) ni kwamba nta ya mshumaa inaonekana kutoweka kadiri mshumaa unavyowaka.
Vitu Vinavyoathiri Uvukizi wa Nta
Vigezo vingi huathiri uvukizi wa nta ambao, kwa upande wake, huathiri wakati wa kuchoma. Nta ya soya na nta mara nyingi huwa na nyakati ndefu zaidi za kuchoma. Hata hivyo, kuna mambo mengine yanayoathiri mchakato unaoweza kupunguza kasi ya uvukizi na kufanya nta ya mishumaa kuwaka kwa muda mrefu zaidi.
- Halijoto iliyoko unapowasha mshumaa huathiri muda wa kuungua. Halijoto kali zaidi itaiongeza kasi, ilhali halijoto baridi itaipunguza.
- Viongezeo vya mishumaa, kama vile manukato, asidi ya steariki, asidi tallow, aina ya utambi, na hata kishikilia mishumaa/chombo ni mambo yanayochangia katika muda wa kuungua na jinsi nta inavyowaka na kuyeyuka kwa haraka.
- Utambi kuwa mrefu sana au mfupi sana kuweza kuchoma mafuta vizuri unaweza pia kuathiri jinsi nta inavyoyeyuka kwa haraka.
Nini Hutokea kwa Nta ya Mshumaa?
Mshumaa unapowaka, inaweza kuonekana kana kwamba nta inapotea kwenye hewa nyembamba. Haifai. Nta huvukiza kwenye angahewa huku mmenyuko wa joto na mwali unavyoigeuza kutoka kwenye kigumu, hadi kioevu, hadi gesi. Mshumaa hutumia nta kama kuni ili kuweka mwali kuwaka, na wakati mafuta (nta) yameyeyuka kabisa, haitawaka tena.
